ตัวร้อยขา

วันนี้ได้เห็นข่าวผ่านตาทาง twitter ไม่ได้อ่านหรอกครับ แค่เห็นหัวข่าว ก็คงเรื่องเดิมๆ อีกเรื่องหนึ่งในสังคมของเรา ซึ่งไม่รู้ว่าเราจะต้องใช้เวลาอีกนานเท่าไหร่ถึงจะผ่านมันไปได้
เรื่องตัวร้อยขาก็เป็นอีกเรื่องหนึ่งของความรู้เท่าไม่ถึงการณ์บวกกับความเห็นแก่ตัว ซึ่งเป็นปัจจัยแรกๆที่ฉุดรั้งสังคมของเรามานานแสนนาน

ปกติท่อประปาจะเป็นระบบท่อที่มีน้ำอยู่เต็มท่อและไหลอยู่ตลอดเวลา ความดันในท่อจะสูงกว่าความดันนอกท่อเสมอ สังเกตได้จากหากท่อรั่วหรือแตก ก็จะมีน้ำพุ่งออกมาจากรอยรั่ว ความดันนี้ทำให้ไม่มีอะไรเข้าในท่อได้โดยง่ายแม้ท่อจะแตกหรือรั่ว
น้ำที่ไหลตลอดเวลาทำให้การสะสมของตะกอนมีน้อย โดยรวมคือ ปกติน้ำประปาจะเป็นน้ำที่สะอาด หากกระบวนการผลิตได้น้ำที่สะอาดตั้งแต่แรกแล้ว น้ำที่ออกมาจากก๊อกก็จะสะอาดด้วย
ที่ว่าน้ำประปาตามปกติสะอาดดื่มได้นั้น จริงนะครับ ในพื้นที่ที่สามารถผลิตน้ำสะอาดระดับนั้นได้ และผู้ใช้น้ำไม่เห็นแก่ตัว

ประปาบางพื้นที่ อาจจะไม่เพียงพอ ทำให้น้ำไหลบ้างไม่ไหลบ้าง ปั๊มน้ำจึงมักจะเป็นอุปกรณ์ที่สำคัญสำหรับผู้ใช้น้ำ แต่น่าเสียดายที่เราติดตั้งปั๊มน้ำกันอย่างรู้เท่าไม่ถึงการณ์และเห็นแก่ตัว
การติดตั้งปั๊มน้ำเพื่อชดเชยความไม่พร้อมของระบบส่งน้ำ เราจะต้องมีถังพักน้ำครับ เอาน้ำประปาใส่ถังนี้แล้วใช้ปั๊มสูบออกมาจากถังจ่ายเข้าบ้าน วิธีนี้เราจะมีน้ำที่แรงและมีีใช้ตลอดแม้น้ำประปาจะไม่ไหลเลย ขอให้มีน้ำในถัง และหากเรามีท่อ Bypass พร้อมวาล์วกันไหลย้อนกลับ ก็จะทำให้เราหยุดใช้ปั๊มได้ โดยอาศัยแรงดันของน้ำประปาจากท่อตามปกติ ในเวลาที่น้ำไหลดี

แต่ปรากฏว่าวิธีการติดตั้งปั๊มของเราที่พบเห็นส่วนใหญ่ กลับกลายเป็นการติดตั้งโดยไม่มีถังพักน้ำ หรือมีแต่ก็ไม่ได้ให้ปั๊มสูบจากถังพัก กลับไปดูดจากท่อน้ำประปาแทน
มีข้อเท็จจริงที่เรียกว่าเป็นสัจจธรรมเลยก็ว่าได้คือ ปั๊มน้ำสร้างแรงดันให้น้ำ แต่ผลิตน้ำไม่ได้นะครับ ถ้าไม่มีน้ำให้ปั๊มซะอย่าง ให้ปั๊มใหญ่ยักษ์แค่ไหนก็ไม่มีน้ำให้ การติดตั้งแบบนี้จึงให้ได้แค่น้ำที่แรงขึ้น
ในเวลาที่มีน้ำไหล แต่ถ้าน้ำไม่ไหลก็ไม่มีน้ำ
การติดตั้งแบบนี้คนที่อยู่ต้นน้ำจะแย่งน้ำจากคนที่อยู่ถัดไป จนในที่
่สุดคนหลังๆจะไม่มีน้ำใช้ ถึงแม้ว่าทุกบ้านจะมีปั๊มเหมือนๆกันหมดเพื่อหวังแย่งชิงน้ำกับเพื่อนบ้านก็ตาม
นั่นเป็นเหตุหนึ่งที่ผมได้พบว่า ปั๊มน้ำที่ขายในบ้านเรามีสเปคระดับเทพ เทพยังไงเหรอครับ ปั๊มน้ำโดยทั่วไปจะพังจากการเดินโดยไม่มีน้ำ แต่ปั๊มน้ำที่ขายในบ้านเราสามารถจะ Run dry ได้เป็นชั่วโมงโดยไม่พัง เพราะต้องทนกับการติดตั้งที่ไม่ถูกต้อง พยายามดูดน้ำจากท่อเปล่าๆได้
พอมองเห็นปัญหาทางวิศวกรรมแบบบ้านเรามั้ยครับ ว่าเราเล่นของสเปคสูงๆกันเพราะความรู้เท่าไม่ถึงการณ์มากกว่าจะได้ประโยชน์อะไรจริงจัง

ผลเสียที่ตามมานอกจากระบบที่ไม่คุ้มค่า (เพราะแทบไม่เกิดประโยชน์จากการใช้ปั๊ม หรือได้ประโยชน์น้อยกว่าที่ควร) ก็คือ ท่อน้ำประปาที่ควรจะมีความดันน้ำอยู่ตลอดเวลา (แม้จะน้อยเพราะไหลเอื่อยๆ) กลายเป็นท่อเปล่าที่มีความดันเป็นสุญญากาศเพราะปั๊มของแต่ละบ้านช่วยกันดูดท่อเปล่าๆ
สุญญากาศนี้จะดูดเอาสิ่งแปลกปลอมภายนอกท่อเข้าไปตามรอยแตกรอยรั่วด้วย แน่นอนครับไม่สะอาดแน่ รวมทั้งตัวอ่อนของเจ้าตัวร้อยขาที่จะเข้าไปเจริญเติบโตในท่อ (และที่แย่กว่าตัวร้อยขาคือเชื้อโรคที่มองไม่เห็น)
เรื่องของตัวร้อยขาจึงไม่ใช่ความรับผิดชอบของการประปาเสียทีเดียว แต่เป็นความรับผิดชอบของผู้ใช้น้ำด้วยครับ

เรากำลังสร้างสังคมที่แต่ละคนอยากทันสมัย มีวัตถุทัดหน้าเทียมตาคนอื่น แต่เรากลับละเลยการขวนขวายทำความเข้าใจ ต่างทำไปตามๆกันโดยไม่รู้ถึงผลที่จะเกิดขึ้น สนใจเพียงสิทธิของตนที่จะครอบครองได้ทัดเทียมผู้อื่น หรือแม้แต่ครอบครองได้มากกว่าคนอื่นแต่ละเลยหน้าที่จะต้องทำความเข้าและเท่าทันวัตถุด้วย
คำว่า ไม่รู้ ซึ่งเป็นคำแก้ตัวที่ได้ยินเป็นอันดับแรกหลังจากเกิดผลเสีย ไม่ได้ช่วยให้ผู้พูดได้รอดพ้้นไปจากผลกระทบนั้นๆได้เลย
หากเรายังเดินหน้าไปพร้้อมกับความรู้เท่าไม่ถึงการณ์บวกกับความเห็นแก่ตัวแบบนี้ต่อไปในสังคมที่ซับซ้อนขึ้นทุกทีโดยเราไม่พัฒนานิสัยไฝ่รู้ขึ้นมา ก็เท่ากับเรากำลังเพิ่มความทุกข์ให้กับตัวเราและสังคมมากขึ้นเรื่อยๆโดยเราเข้าใจไปว่าสิ่งที่เพิ่มเข้ามาในชีวิตนั้นจะปัดเป่าความทุกข์และสร้างสุขให้เรา
เป็นวังวนที่ยากจะหลุดออกมาได้ มีแต่จะจมลึกลงสู่ห้วงทุกข์มากขึ้น

เราต้องปรับทัศนคติของเรา และไม่สามารถรีรอได้อีกแล้ว